Sporda Kuvvet
Kuvvet, Tudor Bomba ve Gregory Haff tarafından kaleme alınan Dönemle kitabında, kas ya da kas grubunun en üst düzeyde tork üretebilmesi olarak tanımlanmaktadır.
Başka bir şekilde tanımlamak gerekirse kuvvet, sinir-kas sisteminin dış faktörlere karşı uyumlu bir şekilde direnç gösterebilme yeteneğidir.
Kuvvetin sporsal performansa aynı zamanda etkisine yönelik verimi açısından ilişkisi önemli bir yere sahiptir. Bu yüzden sporcuların kuvvet türlerine dair maksimal seviyede gelişim kazanmaları gerekmektedir.
Performans sırasında uygulanan hareket için motor birimler birlike iş yapmaktadır. Motor birim, iskelet kas liflerinin bütün olarak bir motor nöron tarafından uyarılmasıdır.
Bu uyarılmanın gerçekleşmesi ve sporcuların maksimal kuvvet seviyelerini geliştirebilmeleri için hareket esnasında aynı zamanda yedi farklı motor birim özelliği devreye girmektedir.
Motor Birim Özellikleri
- Harekete katılan motor birim sayısı,
- Motor birim ateşleme hızı,
- Motor birimlerin senkronizasyonu,
- Gerilme – kasılma döngüsünün kullanılması,
- Sinir – kas uyarımlarının engellenme düzeyi,
- Kas tipi ve
- Kas hipertrofisi düzeyi.
Herhangi bir hareket için kuvvet uygulandığı an, arka planda nelerin döndüğünü görmüş bulunmaktayız.
Sporcular, aynı branşı yapmış olmalarına rağmen birbirlerinden farklı kuvvet türleri üretebilmektedirler.
Bunun sebebi ise motor birim özelliklerinin bir bütün olarak kullanabilme yeteneği ile ilişkilidir.
Her branşa veyahut harekete özgü yapılan çalışmalarda aynı kuvvet mi uygulanmaktadır? Hayır.
O zaman her futbolcu harika bir sprinter veya her crossfit sporcusu harika bir halterci olurdu. 🙂
Kuvvet Türleri
Kuvvet, çeşitli antrenmanlar ile farklı türlere ait biçimlere uygun şekilde dönüştürülmektedir.
Spor branşlarının özelliklerine, performansın verim düzeyine ait gelişimin olması için antrenörler tarafından artış sağlanmaya çalışılmaktadır.
Kuvvete dair amaçlanan türler ise şu şekildedir;
- Genel Kuvvet:
Bu kuvvet türü, sporcudaki tüm kas gruplarını ve kuvvet düzeyini kapsamaktadır.
Genel kuvvet elde edildikten sonra da spesifik kuvvet türlerine transferi gerçekleştirilmektedir.
Bu kuvvet türü, sporcular için hazırlık döneminin ilk evresinde ve spora yeni başlayanlar için ilk zamanlarda kazandırılmaktadır.
- Özel Kuvvet
Spor branşının gerekliliklerine bağlı olarak, kas gruplarının uygun hareket edebilmesi için geliştirilmesi amaçlanan kuvvet türüdür.
Bu kuvvet türü, genel hazırlık döneminin sonunda geliştirmektedir.
- Çabuk Kuvvet
Yüksek hız içeren, anlık olarak meydana gelen durumlara karşı çabuk şekilde tepki gösterebilmek üzere geliştirilmektedir.
Dövüş sporlarında anlık olarak karşılık verme gibi durumlar olduğundan bu vb. branşlar için de ayrı bir yere sahiptir.
Bu kuvvet türü, özel hazırlık evresinde geliştirilmektedir.
- Maksimal Kuvvet
İstemli bir şekilde kasılma sağlanarak, sinir – kas sisteminin uyumu ile en yüksek düzeyde kuvvet üretebilme özelliğinin veya yeteneğinin sağlanması olarak tanımlanmaktadır.
%100 yüklenme ile çıkarılan bir tekrarlık çalışmalar olarak da ifade edilebilmektedir.
Haltercinin en yüksek ağırlığı kaldırması veya sprinterin en kısa sürede mesafeyi koşması…
- Kuvvette Devamlılık
Sinir – kas sisteminin uzun soluklu olarak birbirini tekrarlayan çalışmalarda, hareketin devamlılığını sağlayacak şekilde kuvvet üretiminin sağlanması için geliştirilen özelliktir.
Bir maratoncunun koşu mesafesi bitene kadar ürettiği kuvvet bu tür için örnek olarak gösterilebilmektedir.
Bu kuvvet türlerinde gelişimin sağlanabilmesi için yapılan kuvvet çalışmalarında, olumlu sonuç alabilmek için yapılan yüklenmelerle birlikte aynı zamanda çeşitli kas kasılmaları uygulanmaktadır.
Kuvvetin performansa veya yapılan müsabakalara dair etkisin yakında görebilmek için “Yorgunluk ve Toparlanma İlişkisi Üzerinden Yüz Yılın Maçı” başlıklı yazımızı da okuyabilirsiniz.
