Antik Olimpiyatlardan Modern Olimpiyatlara
Olimpiyat Oyunları, dünya genelinde düzenlen spor organizasyonlarının en önemli ve/veya en büyüğü olarak kabul edilmektedir. Geçmişten günümüze devam eden olimpiyatların temeli 8. yüzyıla dayanmaktadır.
Antik olimpiyatlar, ilk olarak Yunan mitolojisinde yer alan Tanrı Zeus onuruna Olimpiya bölgesinde düzenlenerek dini bir amaçla başlamıştır.
O zamanlarda ise oyunları kazanan katılımcılara ödül olarak zeytin dalından bir taç (kotinos) verilmekteydi.
Savaş, işgal, kuşatma vb. gibi durumların sıklıkla yaşandığı o çağlarda, olimpiyatlar da ister istemez etkilenmiştir. M.Ö.2. yüzyılda Roma işgali sebebiyle oyunlar Atina bölgesine taşınmak zorunda kalmıştır.
Aynı zamanda olimpiyat oyunları ise Roma İmparatoru 1. Theodosius tarafından bir pagan geleneği olarak görüldüğü için M.S.4. yüzyılda kaldırılmıştır.
Bu kararın ardından geçen 1500 yıl sonra Fransız tarihçi Pierre de Coubertin tarafından tekrar gündeme getirilmiştir. Bu bağlamda Coubertin’in gayretiyle birlikte modern olimpiyatlar yavaş yavaş organize edilmeye başlamıştır.
Alınan kararlar neticesinde olimpiyatlar için Uluslar Arası Olimpiyat Komitesi (IOC) kurulmuştur. Konuyla ilgili ilk toplantılarını ise 23 Haziran 1894 yılında Paris’te gerçekleştirmişlerdir.
İlk toplantının akabinde alınan kararlar neticesinde modern olimpiyatların ilki 1896 yılında Atina’da gerçekleştirilmiştir. O tarihten günümüze 32’incisi düzenlenecek olan 2020 Tokyo olimpiyatları ise bu heyecanı yaşatmaya devam edecektir.
İstisnai Üç Olimpiyat
Modern olimpiyatlar 1896 yılından itibaren yine eski çağlardaki gibi her dört yılda bir yapılmaya devam etmiştir. Bu döngü içerisinde olimpiyatlar mecburi durumlardan dolayı toplamda üç kere yapılamamıştır. Bu olimpiyatlar ise; 1. Dünya Savaşı sebebiyle 1916’da ayrıca 2. Dünya Savaşı sebebiyle 1940 ve 1944’te yapılamayan olimpiyatlardır.
İlk olarak 2019’un aralık ayında Çin’in Wuhan kentinde görülen covid-19, dünya gündeminde birçok sektörü ve endüstriye olumsuz yönde etki etmiştir. Etkilenenlerin en başında ise spor sektörü gelmektedir.
Çin’de görüldüğü ilk tarihten itibaren kısa sürede tüm dünyada hissedilmeye başlamıştı. Bu sebeple Dünya Sağlık Örgütü (WHO) ve başka birçok sağlık kuruluşu tarafından yapılan resmi açıklamalar neticesinde çok sayıda spor organizasyonunun ertelenmesine ya da iptal edilmesine sebep olmuştur.
Ertelenme ihtimali olan spor organizasyonlarının en merak edileni ise 2020 Tokyo Olimpiyatları idi. Bu merakla ilgili sonuç ise bir yıl ertelenme kararının alınması oldu.
Bu sebeple en son düzenlenecek olan 2020 Tokyo, olimpiyat tarihinde ayrı bir şekilde yer almış oldu. Malum covid-19 sebebiyle yapılması planlanan 2020 olimpiyat oyunları, 2021 yılına ertelenerek beş yıl sonra gerçekleşecektir.
İstisnai bir durum sebebiyle bir yıl ertelenen oyunlarda ise bakalım tarihe geçecekler, madalya kazanacaklar kimler ve/veya hangi ülkeler olacak hep birlikte izleyip göreceğiz. 🙂
2020 Tokyo Olimpiyatları
Yukarıda da bahsettiğimiz üzere olimpiyat oyunları ilk olarak yaklaşık üç bin yıl önce Antik Yunanistan’da ortaya çıkmıştır. 19. yüzyılda ise yeniden düzenlendi. O zamandan itibaren tüm dünya genelinde en önemli spor organizasyonu olarak kabul edilmektedir.
Biz bu içeriğimizde üç bin yıl öncesine değinmiş olsak da detaylarına gir(e)medik. Ancak bu yıl yapılacak 2020 Tokyo merkezinde olimpiyatları ele alarak tarihi bir olaya tanıklık edeceğiz.
Japonya’nın başkenti olan Tokyo daha öncesinde de olimpiyatlara ev sahipliği yapmış bir şehirdir. İlk olarak 1964 Tokyo ile tecrübe sahibi olmuşlardır. Ancak o zamandan sonra 2020 Tokyo ile hiçbir ülkenin yaşamadığını tecrübeyi de edinmiş oldular.
6 Ağustos 1945 tarihinde tüm dünya bir olaya tanıklık etti. Hiroşima‘ya atılan atom bombası ile insanlığın yok edilişine şahit oldular. Bu insanlık dışı hamle sebebiyle yaklaşık 140 bin insan hayata gözlerini yumdu. Daha sonrasında devam eden etkisi ise bu patlamanın cabası olmuştur.
Bu olaydan tam 19 yıl sonra Japonya küllerinden yeni doğdu ve muazzam doğuşunu tüm dünyaya gösterircesine 1964 olimpiyatları için ev sahibi olmuştu. Hatta olimpiyat meşalesini ise o meşhur patlamanın yaşandığı günde dünyaya gelen Yoshinori Sakai adlı sporcu ateşledi.
Son olarak ikinci kez üstlenecekleri 2020 oyunları da tarihte ilki gibi önemli bir öneme sahip olacaktır. Hatta önemli bir yer edinmiştir. 2020 Tokyo salgın sebebiyle iptal edilmek yerine bir yıl ertelendi.
Bu tarihi olayla birlikte olimpiyatların niçin düzenlendiğini ve birincil önemin ne olduğunu da görmüş olduk. Sağlık açısından tüm insanlığı tehlikeye sokan bu krizde, Olimpiyat Komitesi ve 2020 Tokyo Düzenleme Komitesi en başından beri, yapılması konusunda ısrarcı olmuştur.
Olumsuz etkilenen diğer pek çok spor organizasyonunda olduğu gibi ertleme kararları alındı. Ancak bu erteleme kararlarından haftalar sonra oyunlar mart ayının sonunda ertelendi.
Bu durumda dahi erteleme kararını insan hayatıyla kıyaslama durumu ise tahmin edersiniz ki mali kazançtır. Olimpiyat maliyetinin pastadaki büyük dilimi gelir olarak yayın haklarından IOC‘a ait olurken gider ise düzenleyen ülkenin vatandaşlarına ise vergi/zam olarak geri dönmektedir.
IOC’un olimpiyatın yapılması konusundaki ısrarı ise bu durumdan kaynaklı olsa gerek. Para.
IOC ve Japonya yetkilileri, bu süreç içerisinde gelişen olayları nasıl yönetecekler hep birlikte izleyip göreceğiz. 🙂
Olimpiyat Sembolleri
Olimpiyat Yemini
Oyunlara başlamadan önce katılım sağlayan tüm sporcular tarafından edilen bir yemindir. Bu yemin, oyunlara ev sahipliği yapan ülkenin bir sporcusu tarafından herkes adına söylenir.
Yemin ise şu şekildedir; “Olimpiyat Oyunları’nda ülkemin şerefi ve sporun zaferi için kurallara uyarak dürüst yarışacağımıza ve gerçek sportmenlik ruhu içinde mücadele edeceğimize and içeriz.”
Olimpiyatlarda ilk yemin ise tarihte ilk olarak 1920 Ansver Oyunları’nda yerini almıştır.
Olimpiyat Halkaları
Olimpiyatların simgesi olan beş halka, dünyanın beş ayrı bölgesini temsil etmektedir. Bu bölgeler ise şunlardır;
- Afrika
- Kuzey ve Güney Amerika
- Avrupa
- Asya
- Okyanusya
Ancak bu halkaların kıtaları temsil etme durumu önceki zamanlarda değer görmektedir.
Daha sonrasında ise Olimpiyat Komitesi, bu beş halkanın renklerinin olimpiyatlara katılan ülkelerin bayrak renklerini temsil ettiğini açıklamıştır.
Son olarak ise bu olimpiyat bayrağı da ilk olarak 1920 Ansver Oyunları’ndan itibaren günümüze kadar dalgalanmaya başlamıştır.
Olimpiyat Meşalesi
Olimpiyatların en önemli sembollerinden bir tanesidir. Bu meşalede yanan ateşin ise Prometheus tarafından Zeus’tan çalındığı mitolojik kaynaklarda rivayet edilmektedir.
Antik olimpiyatlarda ise bu ateş, özel bir ayna tarafından yansıtılan güneş ışınları ile yakılmaktaymış. Modern olimpiyatlarda da hala daha bu gelenek devam etmektedir. Oyunların başlamasına bir kaç ay kala meşalenin ilk ateşi Olimpiya bölgesinden yakılmaya devam etmektedir.
Bu ilk ateşi ise her zaman bir kadın yakmaktadır. Daha sonrasında ise yine başka kadınlar tarafından meşale taşınmaya başlamaktadır. Bu kadınlar ise Vesta bakirelerini temsil etmektedir. Taşıdıkları ateş ise onların sonsuz alevlerini temsil etmektedir.
İlk yakılan bu meşale ise elden ele taşınarak olimpiyatların yapılacağı stadyuma kadar taşınmaktadır. Sonrasında ise oyunlar sürerken daimi olarak yanmaya devam etmektedir.
Zeytin Dalı (Kotinos)
Antik Yunan’da zeytin dalı, barışı ve/veya zaferi temsil etmektedir.
Bu sebeple bir an olsun savaştan, kargaşadan uzak kalarak barışı bir arada yaşamak ve yaşatmak önemli olmaktadır.
Bu sebeple kazana sporculara ise bu amaçla zeytin dalı verilmektedir. Zeytin dalı uzatmak deyiminin anlamı da buradan geliyor olsa gerek. 🙂
Olimpiyat Sloganı
Olimpiyat oyunlarının sloganında üç kelime ile latince olarak ifade edildiği gibi; Citius, Altius, Fortius. “Daha hızlı, Daha yüksek, Daha güçlü.
Bu bağlamda hem sporda, hem de hayatta barış üzere kalarak rekabeti daha verimli hale getirmek keyifli olmaktadır. Her daim ileriye doğru gelişim göstermek, spor ve sporseverler adına güzel anlar yaşatmaya devam edecektir.
Bu yıl gerçekleştirilecek olan olimpiyat oyunları, herkes için tekrardan barışı ve birlikteliği hatırlatması dileğiyle. Daha hızlı, Daha yüksek, Daha güçlü. 🙂
Aynı zamanda bu oyunların hemen öncesinde gerçekleştirilen “Avrupa Futbol Şampiyonaları Tarihi” başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz. 🙂
