Egzersiz Bağımlılığı
Bağımlılığın kişi üstünde etkili bir hastalık olduğu, kişinin yaşam tarzında önemli değişikliklere sebep olduğu veya kontrol edilemez bir hal aldığında tedavinin kaçınılmaz olduğu bir gerçek. Pozitif bağımlılık da buna bir örnek mi?
Egzersiz bağımlılığında sosyal etmenlerin etkisi göz ardı edilmemelidir. Eş, dost veya aileden gelen sosyal destek, egzersiz programına yönelik olumlu tutumu özendirmektedir. Aynı zamanda daha fazla kişinin destek vermesi bireyin egzersiz bağımlılığını arttırmaktadır. (1)
Düzenli egzersizin fiziksel ve ruhsal yararları iyi bilinmektedir. Egzersizin bir çok kişi tarafından sevilerek yapılıyor olması yanında bazen de kompulsif bir eylem şeklinde zarar doğurarak yapılması olasıdır. Bu durum koşma bağımlılığı, koşan anoreksikler gibi kavramlar ile önceleri tanımlanmıştır. Fakat daha sonraları egzersiz bağımlılığı kavramı tercih edilmiştir. (2)
Pozitif Bağımlılık ve Negatif Bağımlılık
Bağımlılık, insanın dürtülerini kontrol edemeyerek bir nesneye veyahut olguya karşı muhtaç hale gelmesidir. Ancak bu durum belli tedavi yöntemlerine başvurmayı gerektirmektedir.
Bu tedavi yöntemlerinden biri de negatif olan bağımlılığı pozitif olan bağımlılığa dönüştürmeye çalışmaktır. Bağımlılığın kendisi zaten başlı başına negatif bir durum değildir. Dünya üzerinde faydalı bağımlılık içeren belli konular mevcuttur. Bunlardan biri de egzersiz…
Negatif bağımlılığı pozitif bağımlılık ile tedavi etmek için uzmanlar pozitif bağımlılık olarak egzersizi tercih etmektedirler.
Dopamin ve Bağımlılık
İnsan beyninde uyuşturucu, ödül gibi alanların tetiklenmesini sağlayan dopamin adındaki kimyasal sayesinde bağımlılık durumu kendini ortaya çıkarmaktadır. Ayrıca bu durum sadece bağımlılık yapan maddelerle sınırlı olmamaktadır. Bununla birlikte yeni şeylerin öğrenilmesi, yeni bir ilişkiye başlanması, egzersizle kas yapısının eksponansiyel (katlanarak artan) olarak artış sağlaması vb. durumlarda da ortaya çıkmaktadır.
Dopamin sayesinde olumlu-olumsuz olgulara karşı bağımlı hale gelmek mümkün olabiliyor. İnsan kendisini neye karşı muhtaç hale getirmişse onun ihtiyacını hissetmeye veya yokluğunda kendisini psikolojik olarak rahatsız hissetmeye başlamaktadır. Egzersiz bağımlılığı da bu kategoride yer almaktadır.
Her şeyin fazlası şüphesiz zarar teşkil etmektedir. Fakat bağımlılık konusunda tercih yapılacak olsa yine hiç şüphesiz egzersiz bağımlılığı pozitif anlamda etki etmesi sebebiyle ilk sırada yer alacaktır.
Evet yanlış duymadınız. Egzersiz bağımlılığı…
Konuyla İlgili Tavsiye Kitap:
YELTEPE, H. (2011), Egzersiz Psikolojisi ve Zihinsel Sağlık, Nobel Yayınevi, Ankara.
Negatif bağımlılığa dair ilk sırada yer alan sigara hakkında “Sigara İçmenin Zararları ve Sonuçları” başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz. 🙂
