Boksun Kısa Tarihi
Boks sporu, 18. yüzyılın başlarında İngiltere’de çıplak-yumruklu boks müsabakası ya da ödül savaşı (prizefighting) şekliyle modern olarak tekrar ortaya çıkmıştır.
Dökümanları günümüze kadar ulaşan ilk çıplak elli ya da ödüllü boks müsabakası Londra Protestan Mercury’de 1681 yılında yapılmıştır ve ilk eldivensiz boks (bare-knuckle) şampiyonu 1719 yılında İngiliz James Figg’tir.
Bu müsabaka tarihi ile ayrıca ‘boxing’ yani boks terimi ilk defa kullanılmaya başlanmıştır.
1719 yılı itibariyle James Figg, Londra’da bir ring kurarak hem ders verdi, hem de bütün rakipleriyle dövüşmüştür. Boks sporunun bilinen bu ilk şekli günümüzden oldukça farklıdır.
İlk dövüşlerde yazılı kurallar bulunmamaktadır. Aynı zamanda boks ile yapılan ilk dövüşlerde hakem, raund limiti ve kilo (siklet) ayırımı yoktur.
Genel olarak inanılmaz derecede kaotik bir yapıdaydı. (1)
Boks sporuna karşı 18.yy’da gösterilen ilgi, günümüzün gelişen teknolojisi ile daha fazla artmış ayrıca bir endüstri haline gelmiştir.
Boksa dair teknik bilgiler, antrenman sistemleri geliştikçe boksörlerin de buna bağlı olarak attıkları yumruklar etki bakımından gelişim göstermektedir.
Atılan yumrukların maruz kaldığı stres ayrıca oluşan mikro travmalar, el bileğinde beklenmedik sakatlıklara neden olabilmektedir.
Bu sakatlıkların başında ise yazımızın konusu olan 5. metacarp distal uç kırığı yer almaktadır.
5. Metakarp Kırığı (Boksör Kırığı)
Boksör kırığı, beşinci parmak bağlı (serçe parmağı) metakarp kemiğinin parmak eklemine yakın yerden kırılmasıdır.
Tıp literatüründe geçen adı ise 5. metakarp distal uç kırığıdır. Genellikle yumruk atarken ve benzer durumlardan kaynaklı bir kırık olduğu için boks kırığı olarak da bilinmektedir.
Sıklıkla kişilerin kızgınlık anında sert bir yerlere vurması sonucuyla meydan gelmektedir.
Spor camiasında acemi boksör kırığı olarak isimlendirilmektedir. Boks gibi dövüş sporuna yeni başlamış, teknikten uzak yumruk atan kişilerde de meydana gelmektedir.
Boksa yeni başlayanlar veya ileri seviyede olan kişiler de dahil bu tarz sakatlıkların önüne geçmek için bandaj sarmaya önem göstermelilerdir. Bunun için detaylı bilgi edinmek isteyenler, “Bandaj Nasıl Sarılır? Boks Yaparken Faydaları Nelerdir? (1)” başlıklı yazımızı okuyabilirler. 🙂
Kırığın oluşumu ile ilgili bir şüphe oluşursa, uzman doktora gidene kadar ki sürede kişinin buz uygulaması ve eli yukarda tutması (kalp üstünde) fayda sağlayacaktır.
Şüphenin oluşmasını sağlayacak belirtiler ise, genel kırık vakaları ile benzer olmaktadır. Bunlar;
- Bölgede ağrı ve şişlik
- El hareketlerinin kısıtlanması
- Deri yüzeyinin mora yakın renk değiştirmesi
- Elde uyuşma, karıncalanma ve soğukluk hissi oluşması
Doktorlar tarafından kırığın detaylı teşhisiyle ilgili fizik muayene ve tomografi gibi görüntülü yöntemlerle tanı konmaktadır.
Boksör Kırığı Tedavi Yöntemleri
Kırığın duruma bağlı olarak tedavi yöntemleri değişkenlik göstermektedir. Başlıca tedavi yöntemleri ise şunlardır;
- Alçı uygulaması
- Atel uygulaması
- Cerrahi tedavi uygulaması
Basit boksör kırıkları doktor tarafından yerine oturtulup, doğru atel uygulaması ile tedavi edilebilmektedir. Çok parçalı kırıklarda alçıyla tedavi mümkün olmadığı için cerrahi müdahale yapılmaktadır.
Kişinin eli alçıya alındıktan sonra 4-6 hafta içinde iyileşme gerçekleştiyse doktor tarafından alçı çıkarılabilir. Sonrasında ise bölgedeki durumun sonucuna göre fizyoterapi ile destek vermek süreç açısından daha faydalı olacaktır.
Kızgınlık anında nereye yumruk atmamız veya atmamamız gerektiğini bilerek, bilinçli bir şekilde o anı sakatlık çıkmadan geçirmek ve yumruk atmaya niyetli olanların en yakın boks salonuna kayıt yaptırmaları dileğiyle… 🙂
