Bel Fıtığı Nedir?
Sağlık, tüm insanlar için kabul gören en önemli nimetler arasındadır. Bunun bilincinde olup sağlığa dair yapılan birçok yatırım ve yönelim vardır. Günümüz toplumunda ise hareketsizlikten kaynaklı çoğu kişide görülen rahatsızlıklar da boy göstermektedir. Ele alacağımız bu rahatsızlıklardan birisi ise bel fıtığı (lumbar disk hernisi) olmaktadır.
Omurga ile bağlantılı olan bel bölgesinde 5 adet omur kemikleri bulunmaktadır. Bahsi geçen kemikler arasında ise disk adı verilen ve kritik bir görevi olan kıkırdaklar yer almaktadır. Disk, bir bağ dokusu organıdır, görev tanımı ise direkt olarak omurga ile ilişkilidir.
Omurganın dayanıklılığına ve buna bağlı olarak dışardan gelen zorlamalara karşı direnç göstererek oluşan kuvvetin, dengeli şekilde dağılmasını sağlamaktadır. Bel fıtığı rahatsızlığı ise, omur kemikleri arasında görev yapan disklerin fıtıklaşması (içerideki yumuşak yapının dışarı doğru taşması) sonucu ortaya çıkmaktadır.
Fıtıklaşan yani dışarıya doğru taşan disk, omurilik kanalı (spiral kanal) içinden veya kendisinin arka-yan tarafından geçmekte olan sinirleri sıkıştırır. Bu durumun cereyan etmesi sonucunda bel fıtığı rahatsızlığı kendisini belli etmektedir.
Yıldızhan, A., (2019)., Bel Fıtığı ve Korunma Yolları, Turay Kitap Yayıncılık, İstanbul.
Bel Fıtığının Oluşumu
Bel fıtığı oluşumu, kişiye özel çeşitli sebeplerden olabildiği gibi dış etkenlerden de kaynaklı olabilmektedir. Yanlış formda yerden ağır bir yükü kaldırmak ayrıca ters bir hareket yapmak örnek olarak gösterilebilir.
Uygun form ve kontrolden uzak kaldırışlarda, yüksek ağırlıklar kaldırırken bir şey olmayabilir. Tam tersi 5 kg gibi hafif ağırlıkları kaldırırken bel fıtığı oluşumu tetiklenebilmektedir.
İlk kaldırış esnasında ciddi sonuçlar doğmamış olabilir. Ancak kişi, hayat döngüsünde sürekli olarak eğilip kalkerken dahi bele yük bindirmektedir. Bu durumda bel bölgesinde oluşan mikro-travmalar neticesinde beklenilmeyen bir anda korkulan olur.
Bel fıtığı vb. rahatsızlıklar, hareket konusunda bilince sahip antrenmanlı bireylerde de sıklıkla görülmektedir. Antrenman süresince çeşitli ağırlıkların altına girmek ve omurgayı stres altında bırakmak yeterli bir sebeptir.
Bu bağlamda core bölgenin ve omurga kaslarının adım adım kuvvetlendirilmesi önemli bir konudur. Aynı zamanda kişinin antrenman yaşı ve kapasite seviyesi ne düzeyde olursa olsun, antrenmandan önce ısınma evresi üstünde durulmalıdır.
Aynı zamanda setlere girmek için kullanılacak ağırlıkları özen göstermeden, gelişi güzel yerden kaldırmak da bel fıtığı rahatsızlığına sebep olabilmektedir. Setler arasındaki tekrarlarda gösterilen ihtimam, aynı şekilde ağırlıklar kaldırılırken ve yerine konulurken de gösterilmelidir.
Bel Fıtığından Korunma Yolları
Tüm bunlarla birlikte bel fıtığından korunma yolları arasında yine antrenman yapmak ilk sıralarda gelmektedir. Bel, sırt ve omurga özelindeki kas ve kas gruplarını geliştirmek, istenmeyen sonuçların önüne geçmektedir.
Kişi, bel fıtığı rahatsızlığı sebebiyle ağrı eşeğinin artacağını düşünerek hareketten uzak kalmaya çalışmaktadır. Ancak bu vb. rahatsızlıklara kapı aralayan sebeplerden birisi de hareketsizlik olmaktadır. Doğru programlamalar ve uygun postürel formlar ile bu ağrıların üstesinden gelinebilmektedir.
Yukarıda da değindiğimiz üzere bel fıtığının oluşumu kişiye özgü sebepleri barındırmaktadır. Yine tedavi sürecinde de kişiye özgü yöntemler uygulanırken genel olarak core bölge üzerinde stabilizasyon üstünde durulmaktadır.
Bu bağlamda ele alındığı takdirde antrenman yapmak birçok kişinin reçetesi olarak kabul edilmektedir. Gönül ister ki rahatsızlıklar hissedilmeden önce düzenli olarak antrenman yapma alışkanlığı olsun. Ancak kimileri için hissedilen bu rahatsızlıkların ilerlemesini geciktirmek veya önlemek için antrenman yapmak tedavi sürecinin önemli bir parçası haline gelmektedir.
O halde bel fıtığı ile bağlantılı olarak antrenman yaparken dikkat edilmesi gereken hususlara da değinmek gerekmektedir. Bunlar:
- Uzman bir kişi ile birlikte, bilinçli şekilde antrenman yapmak
- Ani hareket gerektiren branşlardan mümkün mertebe uzak durmak
- Antrenmana öncesi-sonrasında gerekli ısınma ve germe evrelerini uygulamak
- Core bölgeye yönelik özel kuvvetlendirme çalışmalarını programa dahil etmek
- Ağırlık kaldırmaya yönelik çeşitli egzersizlerde bel ve omurgayı korumaya özen göstermek vb.
Squat, deadlift, row ve öne eğilmeyi gerektiren egzersiz çeşitlerinde tam konsantre olmak gerekmektedir. Aksi takdirde bu egzersizler, sağlık problemi olmayanlar için olumsuz sonuçlar ortaya çıkarabilir.
Bel Fıtığı İçin Egzersiz Örnekleri
Bel fıtığına yönelik alanında uzman kişiler tarafından özel olarak yaptırılan egzersizler bulunmaktadır. Bunlardan bazılarını görsel üzerinde göstermenin yararlı olacağını düşünerek paylaşmayı doğru bulduk.
Anekdot
Bel fıtığının tanımı ve oluşumu hakkında bilgi sunduğumuz bu içerikte ameliyat yöntemi hakkında başlığa bilinçli şekilde yer vermedik. Ameliyat başlığı hakkında alanında uzman kişilerce yayınlanan birçok içerik/kaynak bulunmaktadır.
Bu ve daha nice merak edilen soru veya konulara çözüm bulmak için safsatalardan uzak, modern tıpa yakın kalmanız dileğiyle. 🙂
- Bel fıtığı hakkında detaylı bilgi için, alanında uzman Doç. Dr. Ahmet Yıldızhan tarafından hazırlanmış “Bel Fıtığı ve Korunma Yolları” adlı kitabı okuyabilirsiniz.
- Aynı zamanda konu ile bağlantılı bir başka içeriğimiz “Boyun Düzleşmesi” hakkındaki içeriğimizi de ayrıca okuyabilirsiniz. 🙂
