“Pek Hollanda futbolu hakkında değil, daha çok Hollanda futbol aklı hakkında bir kitap.”
(David Winner)
Ülke Sınırlarında Futbol
Futbol, dünyada yoğun ilgi gören spor branşlarının başında gelmektedir. Sadece gençler tarafından oynanarak değil, ileri yaştakilerin de taraftar olarak ilgi gösterdiği bir spordur. Ayrıca daha özelde ise ilgi gördüğü ülke sınırları içerisinde toplumsal etkisi ayrı bir yere sahiptir.
Futbol, etki bakımından 90 dakikaya sığdırılamayacak kadar geniş bir yelpazeye sahiptir. Her ülkenin kendi yapısına göre bir çok farklı alanda etkin bir faktör olabilmektedir. Sadece ekonomik olarak değil hatta farklı anlamda da etkisi görülebilmektedir.
Deniz seviyesine yakınlığı ile bilinen Hollanda, bu durumu futbola nasıl taşımış? Hatta kendilerine has, geleneksel mimari dokularını futbolda alan kullanımına nasıl yönlendirmişler? Toplum olarak estetik anlamda en iyi görmek istemelerinin futbolda güzel oyun anlayışına etkisi ne derecedir?
Harika Portakal kitabında tam olarak farklı alanlardan bahsedilen etki ne şekilde seyrediyor açık olarak görülmektedir. Aynı zamanda kitap hakkında ülke futboluna dair jeopolitik ve kültürel bakımdan farklı bakış açısı sunarak okurlarına bir ülkenin sosyolojik yapısını da sunmaktadır.
Futbol Asla Sadece Futbol Değildir kitabı futbol denildiği zaman ilk akla gelen ve futbol için kült olan kitaptır. Harika Portakal kitabı ise futbolun perde arkasındaki etkiye genelden ziyade özele indirgeyerek bakmaktadır. Bu bakış ise kitabın kendisini sadece bir futbol kitabından ayrı olarak bir sosyoloji kitabı olarak da ayrı bir sınıfa sokmaktadır.
Ayrıca kitabı oyuyacak olanlar, Hollanda futbol sistemine ait çeşitli yenilikleri de göreceklerdir. 1970’li yıllarda oynadıkları oyun ile total futbol kavramını ortaya çıkardıkları gibi evrensel anlamda diğer ülke futboluna taşımışlardır.
Harika Portakal
Futbolun sadece sahalarda olmadığını, saha dışındaki alanlarda da etkin olduğunu David Winner tarafından kaleme alınan, çevirisini Egeman Özkan’nın yaptığı ve İthaki Yayınları’ndan çıkan, “Harika Portakal” kitabında görebilirsiniz.
İlk olarak 2000 yılında İngiltere’de yayımlanmıştır. Okurlar tarafından büyük bir ilgi ile karşılanması kitabın kült bir eser haline gelmesini sağlamıştır.
Kitap 2016 yılında ise Türkçe’ye çevrilmiştir. David Winner, kitabının Türkiye’de basılması sebebiyle, ayrıca özel ve detaylı bir önsöz yazmıştır.
Kitap, yazarı tarafından Hollanda’nın yapısına hakim olması ve ülke futbolunun incelenmesiyle birlikte, kültürel ilişkisi üzerinden de araştırma olarak sayfalara aktarılmıştır.
Kitabı okurken iyi futbol oynama algısının sadece kazanmak olmadığını, iyi oyunun daha öncelikli olduğunu göreceksiniz. Futbol içerisinde yaşananların dışarıya olan ve ülke yapısının futbola etkisini de ayrıca gözlemlemiş olacaksınız.
Kitapta Hollanda futbolunun sistemi kadar bir kişinin daha ismi sürekli olarak geçmektedir. Johan Cruyff. 1974 Dünya Kupası’ndaki İsveç maçında yaptığı o unutulmaz hareketle futbol tarihine bir kavram kazandırmıştır. Yaptığı bu hareket yıllar boyunca futbol okullarında “Cruyff Dönüşü” olarak öğretilmiştir.
Bir futbolcunun ülke futboluna etkisi kadar modern futbola etkisi de günümüzdeki futbol sistemine şekil vermiştir. Ayrıca ülke futbolunun oyun anlayışı da sistemsel olarak farklı açılardan evrensel anlamda futbola şekil vermiştir.
Kitap, sadece bir ülkenin futbol tarihine değinmemektedir. Günümüzdeki futbola olan etkisini hatta Barcelona oyun tarzının nereden geldiğini de detaylı bir şekilde anlatmaktadır.
Futbolla ilgili yukarda bahsi geçen “Futbol Asla Sadece Futbol Değildir” kitabının inceleme yazısını da okuyabilirsiniz. 🙂
