Beslenmeyle ilgili diyet türleri hakkında ele aldığımız serimize devam etmekteyiz. “Ketojenik Diyet Uygulanışı ve Ketosis Moduna Geçiş” başlıklı yazımızdan sonra taş devri diyeti ile devam etmekteyiz.
Taş Devri Diyeti Nedir?
Paleolitik ismi üzerinden kısaltılarak adlandırılan paleo diyeti olarak bilinmektedir. Ayrıca diğer bir deyişle taş devri diyeti olarak da bilinmektedir.
Avcı-toplayıcılar, taş devri adıyla bilinen eski zamanlarda, mağara insanı olarak kaynaklarda geçmektedirler. Hayatta kalmak için uyguladıkları günlük alışkanlılarla birlikte ayrıca kendileri için etkili beslenme şeklini de ortaya çıkarmaktadırlar.
Taş devri diyeti, uygulanışı bakımından antropolojik olarak günümüzde geçmişe dair geri dönüşler sağlamaktadır.
Eski zamanlara bakıldığı zaman herkes yemeyi için hareketi bol fiziksel uğraş verirdi. Günümüz içerisinde ilerleyen zaman ayrıca gelişen teknolojiyle insanoğlu farklı bir evrim sürecine girmiştir.
Avcı-toplayıcı olarak peşine düştükleri avlarını yakalamak ve meyve-sebzeleri toplamak için kalori harcamaktadırlar. Yine avladıkları hayvanlardan ve topladıkları meyve-sebzelerden bu kaloriyi temin etmekteydiler.
Bununla birlikte taş devri diyeti sadece vücuda alınan gıdalar üzerinden ele alınmaması gereken bir konudur. Doğal beslenmenin önemi kadar hareketin de önemli ve elzem olduğu göz önünde bulundurulmalıdır.
Taş Devri Diyetinin Beslenme Düzeni
Avcı-toplayacı olan mağara insanları, avladıkları hayvan ve topladıkları meyve-sebzelerle beslenirken aynı zamanda onları elde etmek için gerçekleştirmiş oldukları hareket sayesinde harcadıkları enerji ile de sağlıklı kalmaktaydılar.
Avlanma ve toplama süresi içerisinde harcanan enerji ile toplanan enerji, girdi-çıktı yönünden dengeli olması bakımından, vücutta bulunması gereken besin değerlerinin ne azı ne de fazlası olmaktadır.
Peki günümüze gelirsek, bu konuyu ele alış şeklimiz olayların tam tersi yönünde seyretmektedir.
Beslenme için gerekli gıdalar var ama hareket yok.
Teknolojinin hızla gelişmesi ve insanların eskilere nazaran doğallıktan uzaklaşması, sağlık bakımından olumsuz sonuçlar meydana getirmektedir.
Eski zamanlarda yaşayan avcı-toplayacılar, beslenme sağlamak için güç koşullarda yaşamaktaydılar.
Günümüzde yaşayanlar içinse ekmek bir tık uzakta olurken, avcı-toplayıcılar için ekmek aslanın ağzındaydı.
Bu bağlamda düşünülecek olursa taş devri diyeti yaparken tüketilecek ve tüketilmeyecek gıdalar net bir şekilde ayrı tutulmaktadır. Bunlar;
Tüketilmesi Gereken Gıdalar
- Et
- Balık
- Sebze
- Meyve
Tüketilmemesi Gereken Gıdalar
- Süt ürünleri
- Paketli gıdalar
- Hazır yemekler
- İnsan eliyle üretilen ve işlenilen doğal olmayan tüm gıdalar
Taş devri diyeti uygulanışı bakımından ele alınırsa düzen çok basit.
Açlık meydana geldiği an, doğanın sunduğu hayvansal ve bitkisel gıdaları, dengeli bir şekilde
doyana kadar tüketmeye dayalıdır.
Peki, taş devri diyeti ne kadar faydalı, kilo vermeye dair tercih edilebilir mi?
BBC Türkçe’nin konuyla ilgili bir yazıda yer verdiği, 2014 yılında yapılan bir araştırmaya göre;
“Taş Devri’ndeki beslenme tarzının insan için daha iyi olduğunu gösteren verilere ulaşıldığını iddia ediyordu. Yapılan kontrollü deneyin süresi iki yıl, denek sayısı ise 60 kişiyi kapsıyordu.
İki yıl boyunca deneklerin bir kısmına taş devri diyeti, diğerlerine ise yağ oranı düşük olan kuzey diyeti uygulanmıştır.
Kuzey diyeti hiçbir diyeti yiyeceği dışlamıyor fakat az yağlı süt ürünlerine ve lifli tahıl ürünlerine dayanmaktaydı. Deneklerin alması gereken ideal miktarda protein, yağ ve karbonhidrat hedefleri belirlenmiştir.
Deney sonucunda şu görüldü: Her iki gruptaki denekler de kilo kaybetmişti ama altı ayın sonunda taş devri diyetini uygulayan kadınlar kuzey diyetini uygulayanlara oranla daha fazla kilo kaybetmiş, belleri daha fazla incelmiştir.
Fakat iki yılın sonunda her iki gruptaki denekler arasında kilo bakımında fark kalmamıştı. Tek fark zararlı olarak değerlendirilen kan yağlarının, trigliseridlerin oranıydı.
Ancak kuzey diyeti uygulayanlarda da bu oran güvenlik sınırları içinde, normal seviyedeydi.
Her iki gruptaki denekler de diyete uymanın zorluklarında ve besin gruplarını hedef olarak gösterilen ideal miktarda tüketememekten yakındılar.”
Kısacası; Taş Devri’nde yaşamış avcı-toplayacılar gibi beslenmenin, hızlı kilo verdirmesi dışında spesifik olarak sağlık açısından büyük bir faydası bulunmamaktadır.
İşlenmiş gıdaların ağırlıklı olarak tercih edildiği bir bselenme alışkanlığına göre elbette taş devri diyeti daha faydalı olmaktadır.
Ancak süt ürünleri, tahıl ürünleri gibi çeşitli gıdalardan da mahrum kalmamak gerekmektedir.
Acıkınca yemek yemek ve gıdaların temin edilmesi için bolca hareket etmek, elzem olan iki husus olarak göze çarpmaktadır. 🙂
Farklı beslenme planları için diyetlerle ilgili serimize ait, “Ketojenik Diyet Uygulanışı ve Ketosis Moduna Geçiş” başlıklı bir önceki yazımızı da okuyabilirsiniz. 🙂
